Het jaar 2017 staat onder andere in het teken van de verkenning bestuurlijke samenwerking met het Wellantcollege, het minimaliseren van de gevolgen van de bezuinigingen, de strategische
Ontwikkelagenda groen onderwijs en het implementeren van het laatste deel van het nieuwe merkenbeleid. De kabinetsformatie is dit jaar lang spannend geweest. Een van de gevolgen daarvan is
dat het nieuwe kabinet besluit om het groene onderwijs onder te brengen bij het ministerie van OCW. Een interessante en lang voorspelde stap.
In 2017 zet Aeres opnieuw stappen om de kwaliteit van het onderwijs verder te verbeteren. Dit blijkt uit positieve inspectierapporten, goede accreditatietrajecten, tevreden hogeschoolstudenten en
andere mooie resultaten. Met name de uitkomsten van het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van het onderwijs bij Aeres AOC waren positief. Hier zijn we erg trots op.
Een ander heugelijk moment is het zestigjarige jubileum van Aeres Hogeschool Dronten. Een mooie en gedenkwaardige gebeurtenis.
Het onderwijs in Nederland is in beweging en ontwikkelingen stapelen zich snel op. De komende periode volgt Aeres de ontwikkelingen binnen en buiten de instelling nauw en is het zaak het groene onderwijs scherp te blijven profileren. In 2018 gaan we voort op de ingeslagen weg, maar denken we ook na over een nieuwe strategie voor de toekomst. Het geven, nemen en waarmaken van eigenaarschap zal hierin een belangrijke rol spelen.
Verkenning Wellantcollege
In maart 2017 tekenen Wellantcollege en Aeres een intentieverklaring om een bestuurlijke samenwerking te onderzoeken. Het achterliggende doel is het vergroten van de gezamenlijke innovatie- en ontwikkelkracht. Er zijn verschillende werkgroepen aan de slag gegaan op het vlak van inhoud, visie en proces en het College van Bestuur bezoekt alle Aeres-locaties om de verkenning nader
toe te lichten en te bespreken met de medewerkers. Er is bij hen belangrijke input opgehaald over hun zorgen, kansen, vragen en adviezen.
In oktober besluiten beide partijen echter de verkenning te beëindigen. Na zorgvuldige afweging blijken de verschillen op het vlak van organisatie, bedrijfsvoering en besturingsfilosofie te groot. Het overbruggen van die verschillen zou zoveel energie en tijd vragen, dat we niet toe zouden komen aan de reden om samen te gaan, namelijk het vergroten van de innovatie- en ontwikkelkracht.
Dit vormt een te groot risico om de verkenning door te zetten. Op inhoudelijke thema’s blijven Wellantcollege en Aeres wel actief samenwerken.
Op weg naar een nieuw strategisch beleid
Het strategische beleidsplan Verbindend Perspectief loopt in 2019 af. Gezien de ontwikkelingen van het afgelopen jaar komt de vraag naar voren: ‘Hoe nu verder?’ De noodzaak tot het verder
ontwikkelen van innovatie en ontwikkelkracht blijft evident. De uitdagingen die de buitenwereld ons stelt worden niet minder. Daarom besluit Aeres om in 2018 een nieuwe strategie vorm te geven.
Om input op te halen voor deze nieuwe strategie en om uitleg te geven over het beëindigen van de verkenning met het Wellantcollege gaat het College van Bestuur in het najaar van 2017 bij de locaties op bezoek. Deze zogenaamde zeepkistsessies lopen tot het voorjaar van 2018. Vervolgens gaat een werkgroep met de opbrengst aan de slag en bevragen we andere interne en externe stakeholders.
Het belangrijkste thema dat naar voren komt, is het versterken van de samenwerking intern en extern om zo het potentieel van Aeres beter te benutten. Daarnaast worden thema’s als duurzaamheid, circulaire economie, leven lang ontwikkelen, digitaal leren, eigenaarschap en het verminderen van de regeldruk genoemd. Met het nieuwe strategische beleid wil Aeres onder meer verder werken aan kwaliteitsverbetering en het vergroten van de werkvreugde.
Organisatie beweegt mee
De Aeres-organisatie is in 2017 flink in beweging. Kort na de zomervakantie krijgen de Groenhorst-scholen een nieuwe naam, namelijk Aeres Praktijkonderwijs, Aeres VMBO en Aeres MBO. Gelijktijdig veranderen de namen van het Cursuscentrum Dierverzorging Barneveld (CDB), het Cursuscentrum Agribusiness (Emmeloord) en de Trainingscentra Food (Ede) en Groen & Bloem (Velp) in Aeres Training Centre en zijn de landbouwondernemingen van het Aeres Praktijkcentrum in Dronten omgedoopt tot Aeres Farms. Het Barneveld-deel van PTC+ heet vanaf 2017 Aeres Training Centre International. Hiermee is een proces afgerond dat in 2015 van start is gegaan.
De stafdienst ICT & IM van het Bestuursbureau is omgevormd tot de afdeling ICT. Alle ICT-medewerkers binnen Aeres vallen nu functioneel onder deze afdeling. Met deze organisatorische verandering beoogt Aeres een kwalitatief betere dienstverlening, maakt zij het eigen kennisniveau minder afhankelijk van externe leveranciers en borgt zij de verbinding tussen ICT en de primaire
processen van Aeres beter.
De huisvesting en voorzieningen zijn op vier locaties uitgebreid en gerenoveerd en Barneveld krijgt als eerste school een dierentuinvergunning.
Groen onderwijs in beweging
Het jaar 2017 staat ook in het teken van het minimaliseren van de gevolgen van de bezuinigingen door de Rijksoverheid. Die bezuinigingen zorgen voor knelpunten in de Aeres-begrotingen. In het nieuwe regeerakkoord gaat het groene onderwijs over van het ministerie van EZ/LNV naar OCW. Ook gaat het groene onderwijs gelijk bekostigd worden. Helaas gebeurt dit pas per 1 januari 2019 en blijft de onderbekostiging van het mbo en hbo in 2018 bestaan. Aeres neemt haar verantwoordelijkheid en gaat zich in 2018 sterk maken voor reparatie van dit financieringsgat. De partijen nemen dit in de bestuursakkoorden mbo mee. Behalve de verkenning van Aeres en Wellantcollege zijn er in 2017 binnen de sector ook andere bewegingen van groene onderwijsinstellingen waar te nemen. Zo maakt AOC Oost bekend te gaan fuseren met Groene Welle en verkennen Helicon Opleidingen en CITAVERDE vergaande bestuurlijke samenwerking.
Op 16 december 2016 tekenen vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, het onderwijs en de overheid de Ontwikkelagenda groen onderwijs 2016-2025. De ambitie is om internationaal voorloper
te blijven in het oplossen van vraagstukken op het gebied van voeding, duurzaamheid en leefbaarheid. Om deze ambitie te realiseren hebben de partijen een agenda geformuleerd in de vorm van actielijnen met concrete doelen en acties om samen te zorgen voor voldoende opgeleide mensen. In 2017 zijn trekkers aan de zes actielijnen verbonden en is er input opgehaald bij de stakeholders. De visie, focus en richting zijn daarmee grotendeels bepaald. Aeres participeert in de regiegroep van de Ontwikkelagenda en trekt de actielijn Internationalisering. Voor die actielijn is een concreet en uitgewerkt plan van aanpak opgesteld, voortbordurend op de resultaten van het Borderless Network.
Blijven werken aan kwaliteit
Kwaliteit staat bij Aeres hoog op de agenda. In het voorjaar van 2017 doet de Inspectie van het Onderwijs onderzoek bij Aeres AOC in het kader van het onderzoek bestuur en scholen en in het kader van kwaliteitsverbetering. De uitkomst is positief. Veel zaken gaan goed en de kwaliteit is over de hele linie op niveau. Aeres is goed op de hoogte van wat er speelt in de organisatie en stuurt de onderwijsteams consequent en stimulerend aan. Er volgt een vervolgonderzoek naar het onderdeel examenkwaliteit in Emmeloord.
Het team van Aeres MAVO Bilthoven werkt hard aan de geconstateerde tekortkomingen en eind 2017 krijgt de locatie de positieve waardering die zij verdient. De onderwijskwaliteit op de school is volgens de Inspectie van voldoende kwaliteit. Een heugelijk feit. Alle onderdelen van Aeres AOC (vmbo en mbo) hebben daarmee het basisarrangement.
Aeres MBO scoort hiernaast, net als eerdere jaren, bovengemiddeld goed in de Keuzegids Mbo. In de gids van 2018 staat Aeres MBO op een mooie derde plaats, wat getuigt van een constante kwaliteit. In 2017 werkt Aeres MBO hard aan de uitvoering van de mbo-kwaliteitsafspraken. Aeres MBO haalt de streefdoelen uit het verbeterplan beroepspraktijkvorming en ligt op koers voor het bereiken van de ambities uit het landelijke kwaliteitsplan. Wat betreft de hernieuwde kwalificatiedossiers voert het mbo in 2017 voor het eerst keuzedelen uit. Zij worden in het schooljaar 2017-2018 voor het eerst geëxamineerd.
Alle vmbo-locaties starten het profiel groen en werken daardoor met nieuwe examenprogramma’s en nieuw lesmateriaal. Leerlingen in leerjaar 3 zullen vanaf 1 augustus 2017 examen doen in het profiel groen.
Het CIV Agri & Food is geëvalueerd; de hoofdconclusie is dat het CIV de afgelopen jaren effectief heeft geïnvesteerd in de samenwerking tussen de aoc’s en tussen het groene onderwijs en de arbeidsmarkt.
Bij Aeres Hogeschool speelt er wat betreft accreditatie en visitatie van opleidingen in 2017 veel. Een externe visitatiecommissie beoordeelt de kwaliteit en de borging van het onderzoek van het Team Praktijkgericht Onderzoek (TPO) als goed. Het TPO, de hogeschool en het College van Bestuur zijn erg tevreden met het resultaat. De bacheloropleidingen, de bijbehorende Ad-opleidingen en de educatieve minor van de faculteit Wageningen zijn gevisiteerd en het accreditatierapport ligt nu ter finale beoordeling voor bij de NVAO.
De minister van OCW respectievelijk de minister van EZ verleent toestemming om in Wageningen de bachelor Docent Dienstverlening en producten te starten en in Almere de bachelor Geo Media &
Design. Beide opleidingen worden nu geaccrediteerd. Hiernaast krijgt Aeres Hogeschool bekostiging voor de master Agribusiness Development. De opleiding is al geaccrediteerd. Het Centre of Expertise Open Teelten opereert succesvol. De opdrachtenportefeuille is goed gevuld en het beschikbare budget is geheel toegekend aan onderzoeksprojecten. In het voorjaar van 2018 maakt het CoE de eindbalans op.
Internationalisering
Voor internationale projecten is de samenwerking binnen de groene onderwijskolom voor Aeres essentieel. Kennisinstellingen als Wageningen University & Research (WUR) en de andere hogescholen zijn partners in die projecten. De samenwerking vergroot de gezamenlijke slagkracht van relatief kleine instellingen en leidt tot erkenning van de betrokken partijen. Aeres wil zich ontwikkelen tot dé kennispartner binnen het groene domein.
Aeres stimuleert internationale mobiliteit: Aeres-studenten en -leerlingen gaan op stage, volgen onderwijs of doen onderzoek in het buitenland en andersom komen buitenlandse studenten of cursisten naar Nederland voor trainingen, onderwijs of onderzoek. In 2017 heeft Aeres Hogeschool 215 buitenlandse studenten. Ook zijn lectoren en docenten actief in het buitenland voor onderzoek en kennisuitwisseling. In 2017 volgen onder meer trainees uit Myanmar een training bij het Poultry Expertise Centre in Barneveld en komen verschillende delegaties studenten en docenten op bezoek waaronder één delegatie uit Zuid-Korea die op bezoek komt bij Aeres MBO Almere. Aeres MBO heeft 10 buitenlandse studenten.
Groeiambities commerciële onderdelen
De bekendheid van Aeres Tech neemt zowel nationaal als internationaal toe. De uitbreiding naar andere diensten en producten begint vruchten af te werpen. De internationale omzet is met veertig
procent gestegen. Bedrijven richten zich steeds meer op hun kernactiviteiten en besteden het opleiden van personeel, lesstofontwikkeling en coaching uit. Daarnaast vinden bedrijven steeds moeilijker nieuw personeel en vragen zij Aeres Tech om bij te springen. De focus ligt het komende jaar dan ook op de totale ontzorging van bedrijven. Het is bovendien merkbaar dat de economie aantrekt in zowel de mobiele als koudetechniek. Per 1 januari 2017 is de directeur van Aeres Tech ook directeur a.i. van de Fedecom Academy, het opleidingsorgaan van de brancheorganisatie voor de mobiele techniek (Fedecom). Aeres Tech neemt Fedecom Academy per 1 januari 2018 over.
Aeres Tech heeft in 2017 haar ISO-certificering voor de nieuwe ISO-norm behaald. Het Poultry Expertise Centre in Barneveld steekt tijdens de fipronil-affaire veel tijd en energie in het ontsluiten van informatie voor de pluimveesector. Daarmee speelt Aeres een ondersteunende rol in een heel vervelende affaire met een grote maatschappelijke impact.
Aeres Agree heeft groeiambities en wil zich ontwikkelen tot een kwalitatief sterke, nationaal herkenbare en goed geprofileerde organisatie. Daarnaast is groei noodzakelijk om de continuïteit van
de onderneming te borgen. Aeres Agree wil toegevoegde waarde bieden voor het groene domein op het gebied van uitzenden, detacheren, werving en selectie, payrolling en online recruitment van
specialisten op hbo- en wo-niveau.
Verder gebeurt er heel veel binnen Aeres. Studenten en medewerkers laten zich van hun beste kant zien in onderzoeken, wedstrijden en (maatschappelijke) projecten. Hieruit blijkt de grote potentie aan innovatie- en ontwikkelkracht van Aeres.
Uitdaging voor de komende periode is de interne samenwerking onderling, horizontaal in het aoc en binnen de hogeschool en verticaal tussen het aoc, de hogeschool en de commerciële activiteiten, verder te ontwikkelen en daarmee de ontwikkelkracht van Aeres beter te benutten.
Het College van Bestuur is trots op de studenten, deelnemers en medewerkers. Dankzij ieders inzet en betrokkenheid heeft Aeres, ook in tijden van bezuinigingen, de kwaliteit weten vast te houden.
Bastiaan Pellikaan
Voorzitter College van Bestuur Aeres