Practor Alvin Westmaas over stedelijk ecologisch gedrag

Van huis uit is Alvin sociaal psycholoog. Aan de Universiteit Maastricht promoveerde hij op cultuursensitief onderzoek naar seksuele gezondheid van migranten. Hij verdiepte zich onder meer in hoeverre migranten bereid zijn om - ondanks eventuele culturele principes - voorzorgsmaatregelen te nemen, die hun gezondheid beschermen. “Internationaal is cultuursensitief onderzoek erg gewild.” In Nederland ligt dat anders. Hier heeft dit type onderzoek, waarbij bewust rekening wordt gehouden met de culturele achtergrond, normen, waarden en belevingswereld van mensen, nog geen voorkeur.”

Oostvaardersplassen

Op zoek naar een interessant onderzoeksproject dichter bij huis, stuitte hij op de Oostvaardersplassen. “Ik woon in Almere. Vanuit mijn huis kijk ik uit op dit grote moerasgebied. Ik vind het heerlijk om in het groen te zijn en door de seizoenen heen de verandering in de natuur te zien. Toen ik de vacature voor practor bij Aeres MBO Almere voorbij zag komen, besloot ik te reageren.”

Aanstekelijk groen gedrag

Inmiddels zet Alvin zijn expertise als sociaal psycholoog in binnen het thema vergroening. Enthousiast vertelt hij dat mensen elkaar al vaak onbewust beïnvloeden met hun groene gedrag. “Stel je bent bezig in de tuin, die vol in bloei staat. Dan inspireer je onbewust jouw buren om ook zoiets te gaan doen.” De practor ziet ook dat gedragsverandering, zeker wanneer die door de maatschappij wordt afgedwongen, vaak lastige keuzes met zich meebrengt. “Ik ken mensen die vegetariër willen worden, maar daarvan afzien omdat ze in hun eentje de veestapel toch niet kunnen redden.”

Alvin Westmaas

Wetenschap en mbo

De wetenschapper is helemaal op zijn plek in het mbo. Aangeboden leerstoelen aan een universiteit sloeg hij naar eigen zeggen bewust af. “Voordat wetenschappelijk onderzoek in de praktijk is, ben je al gauw tien jaar verder. Als ik iets onderzoek moet het de praktijk direct kunnen dienen. Het mbo-practoraat is daarvoor dé plek!” Alvin merkt dat het begrip ‘onderzoek’ binnen het mbo soms verwarring oproept. “Veel mensen denken dan meteen aan empirisch bewijs. Daarom gebruik ik liever de term ‘projecten’ om aan te geven dat het gaat om het vinden van praktische, toepasbare resultaten. Dat spreekt vaak meer tot de verbeelding.”

In gesprekken met mbo-studenten wijst de practor hen erop dat zij niet alleen professional zijn tijdens hun werk, maar ook als ze daarover in gesprek zijn met anderen. “Wanneer ik vol passie over mijn werk vertel, straal ik enthousiasme uit. En dat werkt aanstekelijk. Binnen het practoraat willen we dit olievlek-principe van intrinsieke motivatie maximaal ontwikkelen. De lessen burgerschap en burgerschapsdagen op het mbo lenen zich hier bijvoorbeeld goed voor.”

Pure winst

Om impact te kunnen maken met stedelijk groen, is het belangrijk dat de gebruikers van dat groen inspraak krijgen, stelt Alvin. Hij is momenteel in gesprek met Staatsbosbeheer. Samen met de gemeente Almere wil deze beheerder van groen erfgoed in Nederland het Flevolands bos ‘Almeerderhout’ omtoveren tot een stadsbos. Het practoraat is gevraagd hoe de inrichting van zo’n stadsbos eruit zou kunnen zien. “In plaats dat Staatsbosbeheer dit zelf bepaalt, leggen ze deze vraag neer bij de inwoners van Almere. Wat verwachten zij van een stadsbos in hun buurt? Zo’n verandering van denken door Staasbosbeheer is pure winst!”

Motivatie voor vergroeningsactiviteiten

Ander voorbeeld. De gemeente Dronten realiseerde verschillende vergroeningsactiviteiten in een wijk met mensen in een kwetsbare sociaaleconomische situatie. Inmiddels blijkt dat steeds dezelfde groep bewoners hier enthousiast aan meehelpt. Komende tijd voert de gemeenten nieuwe vergroeningsactiviteiten uit. Parallel hieraan gaan onderzoekers van het practoraat bewoners benaderen die niet participeren. Zo proberen ze te achterhalen wat ervoor nodig is om deze mensen te motiveren wél mee te gaan doen. Die informatie kan de gemeente vervolgens goed gebruiken bij toekomstige ecologische initiatieven.

Het practoraat Stedelijk Ecologisch Gedrag komt voort uit het RIF-project ‘Stad van de Toekomst’. Practor Alvin Westmaas werkt met een bescheiden onderzoeksteam (0,3 fte) dat bestaat uit Ruby Kramer, Stella Fauré en Valentijn van den Velden.

Klik op de link om meer ontdekken over het practoraat Stedelijk Ecologisch Gedrag.