"Bij Aeres ervaar ik het trotse gevoel dat we van voedselproductie mogen houden én van een vitale leefomgeving voor mens en dier"

Verantwoordelijkheidsgevoel is Martine van Tilburg met de paplepel ingegeven. In de jaren tachtig van de vorige eeuw groeit ze samen met drie broers op in een pioniersfamilie in de Noordoostpolder. In navolging van haar grootouders runnen ook haar eigen ouders een akkerbouwbedrijf met suikerbieten, uien, aardappelen en tarwe. “Ik ben opgegroeid met de coöperatieve gedachte dat je met elkaar zaken voor elkaar krijgt. De lesroosters van mijn broers en mij hingen aan de kelderdeur. Zo wist mijn vader precies hoe laat we thuiskwamen en welke klussen we eventueel nog konden doen.”

Dromerig paardenmeisje

Martine heeft een fijne jeugd. Als ‘dromerig paardenmeisje’ ervaart ze de polder, waar het altijd waait, wel als strak en rechtlijnig. Na de middelbare school verlaat ze haar geboortegrond om in Deventer naar de Tropische Landbouwschool te gaan. Hier studeert ze Nederlandse landbouw & veehouderij en specialiseert ze zich in paardenhouderij en bedrijfskunde. Haar vleugels uitslaan in de stad en toch met landbouw bezig zijn, vindt ze enorm leuk en spannend. Anders dan haar stadse vriendinnen beleeft Martine de seizoenen intenser. “Waar de meeste mensen september en oktober weemoedig associëren met het einde van de zomerperiode, word ik in deze periode van het jaar juist heel erg blij. Van kinds af aan weet je: dit is het oogstmoment. Eindelijk resultaat na een jaar lang hard werken. Ik word ook altijd hoopvol als ik zwarte grond zie.”

Wonen aan een zandpad

Het leven in en met de natuur is iets waar Martine nog steeds enorm van kan genieten. Tegenwoordig woont ze met haar drie kinderen van 18, 15 en 12 jaar en een paar pony’s, een hond, een kat en kippen in het landelijke Joppe. In dit piepkleine gehucht onder Deventer wonen ze aan een zandpad in een open veld in het bos. “‘s Avonds hoor ik de bosuil en regelmatig spot ik reeën, dassen, ringslangen en vleermuizen rondom op mijn erf.”

Onderwijscarrière

Wanneer haar broer de boerderij van haar ouders overneemt, kiest Martine voor een carrière in het onderwijs. Ze werkt onder meer als docent bij Helicon, is afstudeercoördinator van verschillende dierveehouderij-opleidingen bij Van Hall Larenstein en is ook programmamanager bij de WUR. De afgelopen tien jaar werkt ze bij Aventus. Bij dit regionaal opleidingscentrum voor mbo-onderwijs met vestigingen in Apeldoorn, Deventer en Zutphen is ze respectievelijk sectordirecteur entreescholen, vavo en inburgeringsscholen. Ook is ze als directeur MBO Basis verantwoordelijk voor de niveau 1 en 2 opleidingen van het opleidingsinstituut.

Dynamiek

Wat Martine in haar nieuwe baan als instellingsdirecteur van Aeres Hogeschool vooral aanspreekt, is het samenwerken met gedreven professionals en (jonge) mensen die zichzelf via onderwijs en onderzoek willen ontwikkelen. “Dat is een heerlijke dynamiek om in te zitten. Daarnaast mag ik me binnen en buiten de hogeschool bezighouden met verschillende bestuurlijke en organisatorische uitdagingen en ga ik zowel nationaal als internationaal verbindingen leggen op thema’s die er momenteel echt toe doen.”

Ze geeft een voorbeeld. “Tien jaar geleden stonden er in de uiterwaarden van de IJssel bij Deventer nog Maas-Rijn-IJsselkoeien. Die hebben nu plaatsgemaakt voor zonnepanelen en een aantal gigantische logistieke overslagloodsen. Als ik dat zie vraag ik mezelf af: zijn dit de keuzes die we met elkaar willen maken voor voedselproductie en landgebruik?” Het zijn met name deze issues waarbij haar burger activistische kant naar boven komt. “Ik zou het heel jammer vinden als agrarische ondernemers het niet meer aandurven om in ons land op een duurzame manier voedsel te produceren en uitwijken naar het buitenland.” Ze doelt hiermee onder meer op mega melkveebedrijven in de Verenigde Staten en het Midden-Oosten, en legbatterijen in Oost-Europa. “We willen toch niet terug naar landbouwmethoden waarvan we in Nederland al dertig jaar geleden afstand hebben genomen, omdat ze niet goed zijn voor het welzijn van mens, dier en ons klimaat? We kunnen niet wegkijken en zullen hierover het eerlijke gesprek moeten voeren.”

Critical friend

In deze ontwikkelingen ziet ze voor Aeres een belangrijke rol weggelegd als critical friend. “Aeres is relevant kennisleider in het groene domein en we hebben bestuurders die inhoudelijk veel van de landbouw weten. Met ons onderwijs en onderzoek leiden we groene veranderaars op die ervoor kunnen zorgen dat de doorontwikkeling van voedselproductie, ook in andere delen van de wereld, gebeurt met de kennis, het dierenwelzijn, de knowhow en de technologie van de door ons ontwikkelde standaarden. En hoe mooi is het dat we ook met onze lerarenopleidingen invulling kunnen geven aan de transitie die we doormaken. Ik ben ervan overtuigd dat onderwijs de sleutel is om veranderingen te bewerkstelligen en verder te komen. We hebben binnen Aeres de vakinhoudelijke kennis en de pedagogische/didactische knowhow om groepen mensen op te leiden die tot vernieuwende oplossingen kunnen komen.”

Groei hbo-studenten

Als instellingsdirecteur gaat Martine zich ervoor inzetten dat meer hbo-studenten de keuze voor een beroepsopleiding in het groene domein gaan maken. Ook wil ze de doorstroom binnen de beroepskolom verder ontwikkelen. “De samenwerking binnen Aeres van vmbo, mbo en hbo is uniek. We leiden docenten op voor het groene onderwijs en bieden eigentijdse opleidingen aan waar jongeren met een groot hart voor klimaat en gezond geproduceerd voedsel in een internationaal speelveld kunnen pionieren.”

Kansen in de grijze sector

Ze verwacht daarnaast dat Aeres Hogeschool vaker de verbinding met de grijze sectoren gaat maken. Een geluid dat eveneens doorklinkt in het recent gepubliceerde Sectorplan Agro & Food van de Vereniging Hogescholen en waaraan haar voorganger Freek Rebel een bijdrage leverde. Ter illustratie noemt Martine de bouw die gebruik maakt van natuurlijke isolatiematerialen. “Om te kunnen verduurzamen heeft de grijze sector onze ecologische kennis nodig. Hier liggen enorme kansen. Ik ben van huis uit een pionier die mensen wil inspireren en motiveren om samen te werken. Bij Aeres ervaar ik het trotse gevoel dat we van voedselproductie mogen houden én van een vitale leefomgeving voor mens en dier. Bij alle collega’s die ik tot nu toe spreek, herken is dat groene hart en de drive om het morgen een beetje beter te kunnen doen. En dan denk ik: hoe leuk is dat?”