“Al onze studenten hebben een stageplek. Er komen zelfs zoveel stage-aanvragen binnen dat we bedrijven moeten teleurstellen,” zegt Kay Sanders, opleidingscoördinator van de hoveniersopleiding bij Aeres MBO Velp.
Ook bij Nordwin College blijft de vraag naar hovenierstagiaires onverkort groot. Daniël Oord: “Het gros van de activiteiten, zoals aanleg en onderhoud in tuin, park en landschap gebeurt buiten. Met de juiste voorzorgsmaatregelen kan veel werk gewoon doorgaan. Voor binnenfuncties zoals ontwerper, calculator en werkvoorbereider ligt dat soms wat lastiger en werken stagiaires waar het kan vanuit huis.” Daniël is projectcoördinator bij de stichting Samen FIKS. Deze stichting verbindt overheid, bedrijfsleven en onderwijs in infra en groen. Vanuit Samen FIKS zet Daniël zich ook in als projectleider voor de Groene Hotspot Noord, waarin Nordwin College, Terra en het groene bedrijfsleven samenwerken.
Positieve flow
De laatste jaren konden mbo-studenten al vrij makkelijk aan stageplekken komen. “Als de economie in een positieve flow zit, dan groeit het werk in het groene vak en daarmee in de hovenierssector,” licht Kay toe. Het aantal gekwalificeerde hoveniers dat jaarlijks op de arbeidsmarkt komt, is niet groot genoeg om alle banen in de sector te vervullen.
Duurzame tuinen
Door de coronacrisis hebben hoveniersbedrijven het volgens Kay alleen maar drukker gekregen. “We zijn overwegend thuis en vakanties gaan niet door. Veel mensen grijpen deze situatie aan om iets met hun tuin te laten doen. Duurzaamheid speelt hierbij een steeds belangrijkere rol. Mensen kiezen bijvoorbeeld vaker voor beplanting, het afkoppelen van regenwater en het toepassen van groene wanden en daken. Onze studenten maken kennis met deze innovaties en leren hoe ze bij de inrichting van een tuin rekening houden met het duurzaamheidsaspect.”
Een ‘verbeter de wereld en begin bij jezelf’-gevoel
Daniël: “Steeds meer mensen realiseren zich dat een duurzame groene tuininrichting bijdraagt aan biodiversiteit. Het geeft ze een soort ‘verbeter de wereld en begin bij jezelf'-gevoel. Ook bedrijven en organisaties hebben meer oog voor een andere inrichting van hun buitenruimte en laten zich bijvoorbeeld inspireren door de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Kennis van groen wordt steeds belangrijker en bij werkgevers stijgt de vraag naar gediplomeerd personeel op niveau 3 of 4 met de juiste klantgerichte werkhouding.”
Branchevereniging VHG haakt hierop in met handleidingen, zoals ‘De Levende Tuin’, ‘Het Levende Gebouw’ en ‘De Levende Openbare Ruimte’. De Groene Hotspots koppelen deze kennis vanuit de praktijk aan het onderwijs.
Zij-instromers: een interessante doelgroep
De Velpse opleidingscoördinator constateert dat ook de groep zij-instromers voor de hoveniersopleiding groeit. “Mensen uit de evenementensector en de horeca die vanwege corona niet aan het werk kunnen, laten zich nu omscholen tot hovenier. Het zijn voornamelijk volwassenen die het leuk vinden om dicht bij de natuur te staan en in de buitenlucht te werken.”
Onder de vlag ‘Groene Hotspot Velp’ volgen dit schooljaar vijftien zij-instromers de opleiding Medewerker hovenier. Binnen de Groene Hotspot Velp werkt Aeres MBO Velp samen met branchevereniging VHG om meer gekwalificeerde vakmensen op te leiden in het groen.
‘Goed gevulde leerjaren’
Daniël geeft aan dat werkgevers zij-instromers zeker als een interessante doelgroep zien. “Vanuit Samen FIKS werk ik veel samen met diverse Friese gemeenten en regionale hoveniers. Het sociaal domein bij gemeenten heeft een grote vraag naar mensen die de groenbranche in willen stromen. De gemeentelijke afdelingen die zich bezighouden met de openbare ruimte vragen om meer expertise in het onderhoud. Hierin speelt het onderwijs een zeer belangrijke rol. Als het groene onderwijs het in samenwerking met de Groene Hotspots goed weet op te pakken, zijn er straks goed gevulde leerjaren.”
Omschakelen
Het is niet zo dat de studenten van de hoveniersopleiding helemaal geen last van de coronacrisis hebben. “Op school zijn minder praktijklessen dan normaal, waardoor studenten toch ervaring missen. Daarbij komt dat praktijkcursussen nu niet kunnen doorgaan, zoals werken met de motorkettingzaag, klein grondverzet en werken met de bosmaaier. De theorielessen vinden online plaats en dat is best omschakelen, omdat de groenjongens echte praktijkmensen zijn.”
‘Ik begrijp wat studenten van hun opleiding verwachten’
Bij Aeres Hogeschool Wageningen rondt Kay zijn opleiding ‘Docent en kennismanager Tuin & Landschap’ af. Na een docentstage bij Aeres VMBO en Aeres MBO in Velp, waar hij zelf de hoveniersopleiding volgde, kreeg hij de mogelijkheid groendocent te worden. Dat is nu 2,5 jaar geleden. Hoe is het om docent te zijn op de school waar je zelf als student rondliep? “In het begin was het even wennen dat de docenten, van wie ik zelf les heb gehad, nu mijn collega’s zijn. Dat is nu helemaal over en ik vind het fijn om hier docent te zijn. Ik hou van het kleinschalige karakter van de school en ik begrijp goed wat studenten van hun opleiding verwachten.”
Hbo laat een ander beeld zien
Bij Aeres Hogeschool Wageningen is Jan-Willem Noom docent bij de opleiding ‘Docent en kennismanager Tuin & Landschap’. Hij kan zich de situatie van de hoveniersopleidingen in het mbo volledig voorstellen. Voor de docenten en kennismanagers in het hbo ligt het volgens hem iets anders. “Onze studenten lopen stage of werken op groenscholen, waar zij de praktijk of de theorie van het groenvak verzorgen. Sommige scholen laten de praktijkvakken doorgaan, andere scholen niet en wijken uit naar online onderwijs.”
Het belang van een netwerk
Jan-Willem ziet dat docenten in opleiding in no-time veel ervaring opdoen met digitaal lesgeven. Het succes valt of staat volgens hem niet alleen met de snelheid van schakelen van de studenten. “De mogelijkheden en het meedenken vanuit de scholen spelen ook een rol.” Naast onderwijsstages lopen studenten stages in de sector, bijvoorbeeld bij groenbedrijven. “Het is momenteel lastig om daar als nieuwkomer binnen te komen. Ik zie dat studenten teruggrijpen op eerdere stages en contacten. Jammer natuurlijk, maar het laat wel het belang zien van een netwerk opbouwen. De studenten met een sterk netwerk hebben allemaal een stageplek!”
Aeres MBO en Nordwin College verzorgen hoveniersopleidingen bij de onderwijslocaties in Almere, Buitenpost, Emmeloord, Heerenveen, Leeuwarden, Nijkerk en Velp.
Kay Sanders: "Al onze studenten hebben een stageplek." 
Daniël Oord: "Kennis van groen wordt steeds belangrijker."
