Maarten Wevers is blij met deze ontwikkeling. "Practoraten in het mbo zijn redelijk nieuw en hebben als doel het delen van kennis en ervaring, om zo te komen tot verdere kwaliteitsverbetering van het onderwijs. En dat is in feite iets waarmee we ons al langer bezighouden. Met de komst van de term practoraten is deze ontwikkeling geformaliseerd", vertelt de senior beleidsmedewerker onderwijs. Samen met Niek van den Berg (lector grenspraktijken van opleiders en onderzoekers bij Aeres Hogeschool Wageningen, red.) zette hij vier jaar geleden de TOM-groep op. In dit Team Ondersteunende Masters (TOM) werken masterdocenten en studenten van Aeres MBO samen aan praktijkgericht onderzoek om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.
Verzoek
Zowel de TOM-groep als de practoraten komen voort vanuit een behoefte om onderzoek stevig te positioneren binnen Aeres MBO. Onderzoek stimuleert het onderzoekend vermogen bij studenten en docenten. Maar dat is niet het enige. Onderzoek draagt ook bij aan praktijkvraagstukken uit het relevante werkveld. Bij dit laatste zullen practoraten een belangrijke rol spelen en dat verklaart volgens Maarten ook de keuze voor kringlooplandbouw. "We kregen een concreet verzoek van het ministerie van LNV. De land- en tuinbouw in ons land staan voor grote uitdagingen: uitputting van de bodem, minder biodiversiteit en klimaatafspraken. Uiterlijk in 2030 wil LNV-minister Schouten de omslag naar kringlooplandbouw maken. Aeres MBO Dronten Warmonderhof biedt als enige onderwijslocatie in Nederland voltijds mbo-opleidingen aan over biodynamische landbouw. Het onderzoeksprogramma kringlooplandbouw krijgt als opdracht de sector en het landbouwonderwijs verder te helpen in de omschakeling naar deze vorm van bedrijfsvoering. Hierbij wordt nadrukkelijk gezocht om een brug te slaan tussen 'gangbare'- en biodynamische landbouw."
Impuls aan kennisontwikkeling
Een practor geeft leiding aan een practoraat, dat verder bestaat uit een of meer docent-onderzoekers en een aantal mbo-studenten. Maarten: "Docent-onderzoekers in het mbo volg(d)en een masteropleiding. Dankzij de practoraten kunnen zij ook binnen het mbo onderzoek gaan doen en bijdragen aan vraagstukken uit het werkveld."
Naast het verkennen van vraagstukken verricht een practoraat toegepast onderzoek om de kennisontwikkeling in het mbo een impuls te geven. Hij vervolgt: "Aeres Hogeschool Dronten en Aeres MBO Dronten Warmonderhof trekken deels samen op in het onderzoek. De hogeschool heeft een lectoraat circulair ondernemen en de kennis en ervaringen uit het hbo zijn waarschijnlijk ook goed bruikbaar in het mbo. Daarnaast start de hogeschool binnenkort ook met een lectoraat kringlooplandbouw, zodat beide onderwijssoorten met dit vraagstuk aan de slag gaan."
De opzet van een practoraat is te vergelijken met lectoraten in het hbo. Net als een lector is een practor als expert actief in een bepaald vakgebied en heeft hij/zij een breed netwerk in het bedrijfsleven. Op dit moment is er nog geen practor kringlooplandbouw benoemd; de vacature staat momenteel uit.
Onderzoekende houding
Van nature beschikt ieder mens over een onderzoekende houding. Stel, je bent op zoek naar een nieuwe smartphone. Dan begin je waarschijnlijk eerst het internet af te struinen op zoek naar informatie over verschillende type toestellen. Afhankelijk van de eisen die je aan je telefoon stelt, maak je een eerste voorselectie. Op een vergelijkingssite kijk je vervolgens wat de belangrijkste verschillen zijn tussen potentieel geschikte toestellen. Ook belangrijk: je leest de ervaringen van mensen met de door jou geselecteerde smartphone(s). Al die informatie helpt je om uiteindelijk dat toestel te kopen dat het beste bij jou wensen past.
Kritische professionals
Innovatie in het mbo ontstaat volgens Maarten niet door passief en volgend te reageren op al bestaande kennis. "Onderwijsvernieuwing ontstaat door nieuwsgierig, proactief en reflecterend om te gaan met ervaringen van docenten, studenten en het werkveld." Dat draagt volgens hem bij aan kwaliteitsverbetering in het onderwijs en een positieve leercultuur voor mbo-studenten. Bovendien biedt praktijkgericht onderzoek kansen voor het verdiepen van vraagstukken uit de beroepspraktijk, waarvan de kennis direct bijdraagt aan die praktijk. "Onderzoek is het systematisch vergaren van kennis en inzichten om daarmee onderbouwde besluiten te nemen of adviezen te formuleren. Niek van den Berg noemt dit een vorm van 'traag denken'. Daarmee biedt onderzoek tegenwicht aan ons natuurlijke neiging om snel en op basis van onderbuikgevoelens beslissingen te nemen. In deze tijd van verandering kunnen studenten niet zonder een positief kritische houding. Het stelt ze beter in staat de kennis, die via allerlei online kanalen beschikbaar komt, op waarde te schatten. Ook docenten worden niet als vanzelf kritische professionals. Er is een gerichte omgeving nodig waarin dat kan ontstaan. Practoraten bieden die omgeving."
Wil je meer weten over practoraten? Klik hier voor meer informatie.